AC motor, alternatif akım kullanımı ile çalışan elektrik motorlarına denilmektedir. Sanayi alanında çok yaygın bir şekilde kullanılan bir motor türü olmaktadır. Bir elektrik kaynağında meydana gelen gerilimde periyodik bir şekilde yön ve de şiddet değişikliği yaşanıyorsa ve bu kaynağa da iletkenler yardımı ile bağlı bir yükte olan akımda aynı biçimde yön ve şiddet değişimi oluyorsa ortaya çıkan elektrik akımına alternatif akım denilmektedir.
Bu bakımdan ac motor, bu akımdan faydalanarak ivme kazanan elektrik motorlarına denilmektedir. Genel olarak elektrik motorları 2 çeşit olmaktadır. Bunlar dc ve ac motor şeklinde sıralanmaktadır. AC motorlar fırçasız şekilde olduğu için DC motorlara göre çok daha iyi sürtünmesiz bir ortam sağlamaktadır. DC motorlar ise fırça ve kolektörlü oldukları için AC motorlardan oranla boyları çok daha uzun olmaktadır.
AC Motor Nedir ?
AC motor, fırçalı motor şeklinde de adlandırılmakta ve yüksek güç ihtiyacını ve frekans değeri ihtiyacını isteyen uygulamalarda tercih edilen bir motor çeşidi olmaktadır. AC motor çeşitleri, yani fırçalı motorların en büyük özelliği ise genel olarak bu motorlarda manyetik alanın sabit kalması durumunda, bobinlerin de hareket halinde olmasıdır.
Bu motorlar tasarım olarak da bazı istisnalar dışında 2 fazlı asenkron motorlar olmaktadır.
Frekans dönüştürücülü olan bu motor; hız kontrolünü çok daha iyi ve basit yapmaya başladığından itibaren DC motorlar ve de slip-ringli ac motorlar daha az tercih edilir hale gelmiştir.
Bu konuda bir ac motoru bir redüktör ile birleştiği zaman redüktörlü motor elde edilmektedir. Bu motorun elektrik prensibine bakılmadan; motorun mekanik tasarımı da redüktörün üzerine nasıl bir şekilde monte edileceğinde çok önemli rol oynamaktadır.
AC Motor Çalışma Prensibi
AC motorlar, genelde iki bölümden oluşmaktadır. Bunlar da rotor ve stator olmaktadır. Stator genelde makinenin sabit olan bölümdür ve makinenin çalışabilmesi için ihtiyaç duyulan manyeto-motor kuvvetini sağlamaktadır. Rotor da hareketli olan bölüm olmakta ve statorda meydana gelen manyeto-motor kuvvetinden doğan manyetik enerjiyi anından mekanik enerjiye çevirmektedir.
Senkron motorlar ve asenkron motorlar da 2 çeşit ac motor türü bulunmaktadır. Senkron motorlar, statora ulaşım sağlayan elektrik akımı ile aynı frekansta hareket ederken, asenkron motorlar indüksiyon akımı çalışmalarından kaynaklı olarak mevcut akım ile aynı frekansa ulaşamazlar.
Bu bakımdan bu motorlar genelde üç fazlı elektrik sistemi ile çalışmakta ve tek fazlı veya iki fazlı türleri de mevcut olmaktadır. AC motorlar farklı hızlarda çalıştığı zaman bu durum kutup değişimi ile gerçekleşmektedir. Statora çok daha fazla sargı yerleştirilmekte veya her bir sarım içinden geçen akımın yönü ters bir şekilde değiştirilerek kutup sayısında da çok büyük değişim sağlanmaktadır.
Bu bakımdan çok kutup seçenekli olan motorlarda her kutup sayısının gücü, aynı gövdede olan tek hızlı motorun gücünün yarısı kadar olmaktadır. Kutup değiştiren ac redüktörlü motor hareket tahrikinde kullanılmaktadır. Kutup sayısı az olan operasyonlarda hareket hızı da yüksek olmaktadır. Pozisyonlama için de düşük hızlı olan yüksek pol sayılı olan sarıma değiştirilir. Bu değişimde de motor ataletinden ötürü motor en yüksek olan devir sayısına ulaşmaktadır. Bu faz esnasında motor jeneratör şeklinde çalışır ve yavaşlar. Bunun yanında kinetik enerji de elektrik enerjisini dönüşür ve sonrasında şebekeye geri dönüşüm yapar.
AC Motor Özellikleri
Bu motorlar, çok yüksek bir güç ve de frekans ihtiyacı olan uygulamalar için tercih edilmektedir. Bunun yanında verimlilik bakımından da çok büyük oranda tatmin edici sonuçlar sunan bir motor çeşidi olmaktadır. Hızlı ve kolay şekilde bir konumlanma avantajı da sunmakta olan bu motorlar aynı zamanda hareket kontrolü de gerektiren uygulamalar sırasında da esneklik sunmaktadır.
Bu motorlar genelde bakım ihtiyacı ortaya çıkarmazlar ve bununla birlikte maliyet bakımından da son derece cazip olmaktadır. Bu motorların başlıca özellikleri aşağıdaki gibidir:
– Çok yüksek enerjili olan ve manyetik bir alana sahip bir yerde, bu motorların kullanımı sağlandığında alanlarda verimli bir iş elde etmek bakımından çok büyük avantaj sağlanmaktadır.
– Hareket kontrolünü gerektiren projelerde de hızlı ve de seri bir biçimde konumlandırmalara olanak sağlamaktadır.
– Çok hızlı bir motor türü olan av motor çok zorlu çalışma şartlarında da kararlılığını kaybetmeden çalışmalarını devam ettirmektedir.
– Bu motorlar, indiksiyon türü olan motorların içinde yer almaktadırlar.
– Bu motorları 2 fazlı ve 3 fazlı şekilde üretilmektedir.
AC Motor Çeşitleri
AC motor çeşitleri genel olarak aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
– Repülsiyon motorlar.
– Relüktans motorlar.
– Senkron motorlar.
– Yardımcı sargılı asenkron motorlar
– Üniversal motorlar.
– Yardımcı kutuplu asenkron motorlar.
AC Motorların Avantajları
– Basit yapıda olmaktalar ve sürekli olarak bakım gereksinimi duymamaktadır.
– Devir sayıları genelde sabit olmakta ve yükle değişmemektedir.
– Devir sayıları frekans konverterleri ile geniş aralıklarda çok kolay bir şekilde ayarlanmaktadır.
– Fiyat olarak baka motorlara göre daha uygun olmaktadır.
– Yüksek oranda güvenirlik sağlamaktadır.
– Hareket halindeyken, genelde elektrik kontakları olmamaktadır.
– Doğru motor akımlarında yer alan ark yani kıvılcım bu motor türünde bulunmamaktadır.
AC Motorların Dezavantajları
Bu motorların başlıca dezavantajları da şu şekildedir:
– Isı yayılımının çok yüksek derecede olması ve bununla birlikte meydana gelen fan motor ihtiyaçları.
– Bu motorların ac kare dalga güç kaynağına gereksinim duymaları.
– Düşük verimlik de bir başka dezavantajı olmaktadır.
AC Motor Fiyatları
Genel olarak hassasiyeti açısından çok yüksek verimlilik sağlayan bu motor dönme açısının miktar oranı ne kadar düşük olursa, hassasiyet bakımından da bir o kadar yüksek olmaktadır. Motor fiyatları genel olarak motorun teknik özelliklerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Motorun uygulama yapılacağı projenin istemiş olduğu enerjiye göre motor ve sürücüsü belirlenmektedir.
Motorların hem hassasiyet hem de güç açısından sağlamış olduğu faydalar oldukça yüksektir. Motor fiyatları ve özellikleri bakımından ihtiyaç duyulan en uygun çeşidi alınarak uygulamalarda kullanılmaktadır.
İlginizi Çekebilir : Sürücü (inverter) Nedir ?
Twitter Adresimiz İçin Tıklayınız
Facebook Adresimiz İçin Tıklayınız