Elektrik enerjisini depolamaya yarayan iki uçlu devreye verilen isim kondansatör veya diğer ismiyle kapasitör olarak tanımlanmaktadır. Genel olarak iki adet iletken madde yapısına sahip plakaların ara kısmına yalıtkan malzemelerin koyulması ile kapasitör elde edilmektedir.
Bu devrelerde c harfi ile gösterilmekte olup, birimi ise f harfi ile gösterilmektedir. Bu ve buna benzer uygulanabilecek tüm alanlarda diğer adıyla kapasitör kullanılabilmektedir. Bu ürünlerin de oldukça dayanıklı olduğu ve aynı şekilde kullanıldığı görülmektedir.
Kondansatörün (Kapasitör) Görevi Nedir?
Kondansatörler bir başka isimle kapasitörler alternatif akımı iletip doğru akımı iletmemektedirler. Bu özellik sebebiyle çoğu kez devrelerde farklı sebepler maksadıyla kapasitör kullanıldığı görülmektedir. Güç kaynağı ise devrelerde rezonans frekansı üretmek, filtreleme işlemleri ve güçlerin aktarılmasını ve gerilimlerin düzenlenmesini sağlamak amacıyla kapasitör kullanılmaktadır. Kondansatörler ve kapasitörler farklı isimler olmasına rağmen aynı anlamlara gelmektedir.
Kondansatörlerin Çalışma Prensipleri Nasıldır?
Kapasitörlere gerilim uygulandığı zaman iletken parçalar birbirlerine eşit olan değerlere ve ters olarak elektrik yük yüklemesi yüklemektedir. Plakalar kapasitör arasında bu durum elektrik alanının oluşmasına sebep olmaktadır. İki plakanın arasında olan yalıtkan malzemeler sebebiyle herhangi elektrik akımı olmamaktadır. Yükün değişkenliği sadece ve sadece kapasitör iki ucu ile bağlı bulunan devreler üzerinde gerçekleştirilmektedir.
Kapasitörün kapasitans değerleri plaka arasında oluşan elektrik yükü ile oluşan gerilimine verilen oranı olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Elektrik yükünün birimi Farad, birim boyutu ise Coulomb/Volt olarak kapasitör adlandırılmaktadır. Genellikle elektrik devrelerinde Farad’ın milyonda biri, milyarda biri, trilyonda biri kapasiteye sahip olan kapasitör kullanılmaktadır. Elektrolitik kondansatörler genelde mikrofaratlar ayarında, Seramik kondansatörler ise genel olarak bakıldığında nanofarak ve psikofarat ayarında olan kondansatörler olarak ayrılmaktadırlar.
Kapasitörler kapasite değerleri ve çalışma gerilimleri ve malzeme kalitesi gibi değerler göz önünde bulundurularak fiyatlarında değişkenlik göstermektedirler.
Kondansatör (Kapasitör) Çeşitleri Nelerdir?
Seramik Kapasitör: Şekilleri nedeniyle bir başka isimle mercimek kapasitör ismiyle geçmektedir. Bu tip seramik yapıda olan kapasitör genellikle RF ve ses devrelerinde tercih edilmektedirler. Güvenli ve ucuz fiyatlı olması sebebiyle en çok tercih edilmekte olan kondansatör çeşitleri arasında yer almaktadır.
Elektrolit Kapasitör
Kutuplu yapıya sahip özellikte olan kondansatör çeşidi olarak karşımıza çıkmaktadır. Silindirik yapıya sahip bu kondansatörler yüksek kapasite sağlayabilecek şekilde yapıya sahiplerdir. Genelde güçlerin ve seslerin devre ayırma işlemlerinde ve düşük frekans işlerinde kullanıldığına rastlanmaktadırlar.
Tantal Kapasitör
Toplu yapıya sahip olan kapasitör çeşidi olarak yer almaktadır. Boyutuna göre yüksek kapasite değer sunabilme özelliğine sahip olan kapasitör ve ters gerilme talansları oldukça düşük olduğuna rastlanmaktadır. Bu düşüklük olumlu etkilenmektedir.
Mika Kapasitör
Günümüz yıllarında fazla kullanılmamaktadır, fakat yüksek frekans ve stabiliteye sahip olur RF devrelerinde kullanılmaktadır.
Trainer Kapasitör
Bu kondansatörler tornavida ile değiştirilebilen özellikteki yapıya sahiptirler. Çoğunlukla ekipmanların ya da kapasitör kalibrasyonunu yapmak için kullanmak kullanılmaktadırlar. Hassasiyet toleransları çok düşük olan bu kapasitörlerden pek fazla tercih edilmemektedir.
Süper Kapasitör
Bu kapasitörler bir başka isimle Ultra kondansatör olarak anılmaktadırlar. Çok fazla yüksek kapasiteye sahip özellikte olan bir kapasitör çeşidi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ürünler her alanda kullanılmaktadır. Diğer konsan ya da kapasitör yerine yaklaşık olarak birim hacminde 10 ile 100 katına kadar depolama işlemleri yapabilmektedir. Rejeneratif frenleme sayesinde üretilmiş olan enerjileri depolamak amacıyla kullanılmaktadır.
Kondansatörlerin Seçimi Nasıl Yapılır?
Kapasitör seçimi yapılırken belli başlı olarak dikkat etmemiz gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Aşağıda bu hususların neler olduğu kapasitör belirtilmektedir. Kapasite değerleri, kapasitörler genel olarak çoğunlukla 1 pikofarad ile 100.000 arasında değer üretirler, burada dikkat edilecek husus her tip kondansatör farklı aralıklarda değer üretmesidir, bu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.
Çalışma gerilimi, kullanılacak olan kapasitörün gerilim değerlerine uygun olup olmadığı kontrol edilip bu neticede bir kapasitör seçimi yapılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise en az %25’lik bir ekstra pay bırakmanız tercih edilmektedir. Örnek verecek olursak 4 volt ile çalışan bir devreye maksimum 4 voltluk değere sahip bir kapasitör seçilmeyecektir, yerine en az 5 volt seçilecektir.
Bozulan veya hasar gören kapasitörler her daim daha yüksek gerilim değerine kapasitör sahip olanla değişimi sağlanmalıdır. Polarizasyon, elektrolit ve tantal olan bu kapasitörler artı ve eksi kutuplarına sahip olarak üretim yapmaktadır. Devre bağlama işlemlerinde kutuplar bağlanırken çok dikkatli olunması gerekmektedir.
Tolerans: Bu kapasitörlerin osilatör devreleri gibi yüksek derecede hassas üretildiği ve tam değer sağlayabilen kapasiteye sahip kapasitörler ole kullanılması tavsiye edilmektedir. Aksi bir durum da devreler beklenen çıkışı vermeyebilir.
Sıcaklık katsayısı: Bütün fiziksel bağlantı noktaları elemanları gibi, kapasitörler sıcaklık değerlerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Değişkenlik gösteren tempco ifadesiyle ppm/°C cisi ile belirtilmektedir. Sıcaklık değerlerine kapasitör bağlı olarak kapasite artabilir veya tam tersi olarak sıcaklık değerinin azalması gibi hususlarla karşı karşıya kalabilmektedir.
Kaçak Akım: Bu tip kapasitör çeşitlerinde dielektrik madde üzerinden belli oranda kaçak akım olur ve nedenle normale oranla daha kısa bir zamanda deşarj olma nedeni olabilmektedir. Tantal kapasitör yapıya sahip bu kapasitörler düşük bir kaçak akıma sahip olacak biçimde üretilmekte ve zamanlayıcı devrelerin tercih edilmesi gerekmektedir.
Kondansatörlerin Ölçümleri ve Hesaplamaları Nasıl Yapılmaktadır?
Kapasitörlerin ölçü birimi farad olmakla birlikte, kapasitörlerin yüklendiği birim, kapasite değerleri ve elektrik yük gerilimlerinin değişimi olarak tanımlanmaktadır. Uluslararası sisteme göre Farad 1 Coulomb (C) / Volt (V) olarak belirlendiğini söylemek mümkündür. kapasitörler değerlerini ölçmek amacıyla LCR metre adı verilen bir cihaz kullanılmaktadır.
Kondansatörlerin Fiyatları
Bu LCR metre adı verilen bu cihazlar, kondansatör (C), direnç (R) ve indüktör (L) ölçümleri yapabilmektedir. Adını ise devre elemanlarının harflerinden almıştır. Bu cihazlar kondansatör ölçüm yapılan cihazların devre bağlantılarına alçak gerilim uygulayıp, akım ve gerilim arası fazların farkını ölçmeye yaramaktadır. Frekans uygulanan gerilim bilinmediğinden, empedans ile kapasiteler hesaplanmaktadır. Fiyatlar sürekli değişmektedir.
KONDANSATÖRLERİMİZ İÇİN TIKLAYINIZ
İlginizi Çekebilir : DİĞER MAKALALERİMİZ
Twitter Adresimiz İçin Tıklayınız
Facebook Adresimiz İçin Tıklayınız