PLC Sistemlerinin Tarihçesi
PLC’ler büyük ölçüde eski endüstriyel tesislerde yaygın olan manuel röle tabanlı kontrol sistemlerinin yerini almıştır. Röle sistemleri karmaşıktır ve arızalanmaya eğilimlidir ve 1960’larda mucit Richard Morley alternatif olarak ilk PLC’leri tanıttı. Üreticiler, PLC’lerin potansiyelini hızla fark ettiler ve bunları iş süreçlerine entegre etmeye başladılar.
Bugün bile PLC’ler birçok endüstriyel kontrol sisteminin önemli bir parçasıdır. Aslında, dünya çapında hala en yaygın kullanılan endüstriyel kontrol teknolojisidirler. PLC’lerle çalışabilme yeteneği, sistemi tasarlayan mühendislerden, bakımını yapan elektrikçilere kadar pek çok farklı iş için gerekli bir beceridir.
PLC Nedir ?
Programlanabilir bir mantık denetleyicisi, girişleri (giriş inputları) aracılığıyla veri alabilen ve çıkışları aracılığıyla işletim talimatları gönderebilen bir tür küçük bilgisayardır. Temel olarak, bir PLC’nin görevi, içine programlanmış dahili mantığı (programcının plc’nin içerisine yazmış olduğu program) kullanarak bir sistemin fonksiyonlarını kontrol etmektir. Dünyanın dört bir yanındaki şirketler, en önemli süreçlerini otomatikleştirmek için PLC’leri kullanıyor.
Bir PLC, otomatik veri toplama noktalarından (sensörler, encoder vb.) veya anahtarlar veya düğmeler gibi insan giriş noktalarından girdi alır. PLC, programlamasına bağlı olarak çıkışın değişip değişmeyeceğine karar verir. Bir PLC’nin çıkışları, motorlar, solenoid valfler, ışıklar, anahtarlama cihazları, güvenlik kapatmaları ve daha fazlası dahil olmak üzere çok çeşitli cihazları kontrol edebilir.
PLC Sistem Yapıları
PLC’leri endüstriyel PC’lerden, mikrodenetleyicilerden ve diğer endüstriyel kontrol çözümlerinden ayıran birkaç temel özellik vardır:
I/O
PLC’nin CPU’su program verilerini saklar ve işler, ancak giriş ve çıkış modülleri PLC’yi makinenin geri kalanına bağlar; bu I/O (Input/output) modülleri, CPU’ya bilgi sağlayan ve belirli sonuçları tetikleyen modüllerdir. I/O analog veya dijital olabilir; Giriş aygıtları arasında sensörler, anahtarlar ve göstergeler bulunurken, çıkışlar arasında röleler, ışıklar, valfler ve sürücüler yer alabilir. Kullanıcılar, uygulamaları için doğru konfigürasyonu elde etmek üzere bir PLC’nin I/O’larını karıştırabilir ve eşleştirebilir.
Haberleşme
Giriş ve çıkış cihazlarına ek olarak, bir PLC’nin diğer sistem türleri ile arayüz oluşturması gerekebilir; Örneğin, kullanıcılar, PLC tarafından kaydedilen uygulama verilerini birden fazla bağlı cihazı izleyen bir SCADA (Denetleyici Kontrol ve Veri Toplama) sistemine iletmek isteyebilir. PLC’ler, PLC’nin bu diğer sistemlerle iletişim kurmasını sağlamak için çeşitli bağlantı noktaları ve iletişim protokolleri sağlar.
HMI
PLC ile gerçek zamanlı etkileşim için, kullanıcıların bir HMI’ya veya insan-makine arayüzüne ihtiyacı vardır. Bu operatör arayüzleri, metinden konuşmaya ve tuş takımlarına sahip basit ekranlar veya daha çok tüketici elektroniğine benzeyen, ancak her iki durumda da kullanıcıların bilgileri gerçek zamanlı olarak gözden geçirmesine ve PLC’ye girmesine izin veren büyük dokunmatik ekranlı paneller olabilir.
PLC Nasıl Çalışır ?
Herhangi bir PLC’nin çalışmasında dört temel adım vardır; Giriş Kontrolü, Program Kontrolü, Çıkış Kontrolü ve Temizleme. Bu adımlar sürekli tekrar eden bir döngü içinde gerçekleşir.
PLC’nin bir girdi-çıktı sistemi olduğunu unutmayalım. Bu, her varlığın hem girdileri kabul ettiği hem de çıktıları kontrol ettiği anlamına gelir. Girdiler ve çıktılar arasında sistemin üçüncü bir öğeside bulunur bu ise CPU’da yer alan ve girdiler ile çıktılar arasındaki ilişkiyi kontrol eden mantıksal programlamadır, yani programcı tarafından yazılan programın ta kendisidir.
Giriş Kontrolü : PLC ilgili veri girişlerini izler ve verileri CPU’ya gönderir. Bazı PLC’ler yalnızca ayrık (açık/kapalı) girişli yani dijital input veri girişlerini kullanır, ancak analog fonksiyonlu PLC’ler sürekli değişkenler için analog girişleri kabul edebilir. Girdiler IoT cihazlarından, robotlardan, güvenlik sensörlerinden, insan-makine arayüzlerinden(HMI) veya hemen hemen her türlü veri giriş noktasından gelebilir.
Program Kontrolü : Her PLC, 16 bit veya 32 bit mikroişlemci CPU ile donatılmıştır. Mühendisler ve teknisyenler, PLC CPU’yu belirli koşulları ve değerleri tanıyacak ve programlanmış kurallarına göre çıkışlarda değişiklik yapacak şekilde programlar. CPU sürekli olarak değişkenlerin durumunu kontrol eder ve programlanmış koşullara göre kararlar verir. Bu basit öncül, çeşitli tasarımlara ve özelliklere izin verir.
Çıkış Kontrolü : PLC, programlanmış mantığa dayalı olarak çıkışlarına bağlı çeşitli anahtarları, motor yolvericileri, röleleri ve diğer cihazları kontrol eder. Bu, PLC’lerin bir makinenin çalışması gibi mekanik süreçlerin kontrolünü ele geçirmesine izin verir. Mühendisler ayrıca PLC’leri çıkış sinyallerini bir zincirdeki başka bir PLC’ye gönderecek şekilde programlayarak sistemin birden fazla parçasını birbirine bağlayabilirler.
PLC Nasıl Programlanır ?
Bir PLC programı genellikle bir bilgisayara yazılır ve daha sonra PLC’ye indirilir. Çoğu PLC programlama programı, Merdiven Mantığı (Ladder diagram) veya “C” programlama sunar. Ladder Logic geleneksel bir programlama dilidir. Soldan sağa okunan mantıksal “adımlarla” şemaları taklit eder. Her basamak, bir giriş veya bir dizi giriş (kontak) ile başlayan ve bir çıkışa (bobin) giden PLC tarafından kontrol edilen belirli bir eylemi temsil eder. Görsel yapısı nedeniyle, Ladder Logic’in uygulanması diğer birçok programlama dilinden daha kolay olabilir. “C” programlama yeni bir yeniliktir. Bazı PLC üreticileri, denetleyici programlama yazılımı sunar.
Fonksiyon Blok Şeması (FBD) : Yeniden kullanılabilir fonksiyon blokları üzerinden sinyal ve veri akışlarını gösteren grafiksel bir dil. FBD, kontrol sistemi algoritmaları ve mantık arasındaki bağlantıyı ifade etmek için çok kullanışlıdır.
Yapılandırılmış Metin (ST) : Yapılandırılmış programlamayı destekleyen üst düzey bir metin dili. PASCAL’a çok benzeyen bir dil yapısına (sözdizimi) sahiptir ve çok sayıda standart işlevi ve işleci destekler.
Instruction List (IL) : Günümüzde çeşitli PLC’lerde bulunan benzer Instruction List dillerini temel alan düşük seviyeli “Assembler benzeri” bir dil.
Ardışık Fonksiyon Çizelgesi (SFC) : Karmaşık kontrol sistemlerini daha yüksek yapılandırılmış bir seviyede programlamak için bir yöntem. Bir SFC programı, temel yapı taşlarının tümü program dosyaları olan kontrol sisteminin bir taslağıdır. Her program dosyası, diğer programlama dillerinden biriyle oluşturulur. SFC yaklaşımı, büyük, karmaşık programlama görevlerini daha küçük, daha yönetilebilir görevleri koordine eder.
PLC Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Uygulamanız için bir PLC modeli seçmek söz konusu olduğunda seçiminizi birçok faktör etkiler. Bazı önemli hususlar şunlardır:
Elektrik Kapasitesi : PLC’lerin güç kaynakları için farklı voltaj gereksinimleri vardır, bu nedenle seçiminizin elektrik sisteminizle uyumlu olduğundan emin olun.
İşlem Hızı : Uygulamanızın gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemek için bir PLC modelinin CPU hızını kontrol edin.
Uyumluluk : PLC modelinizin, güç kaynakları veya DIN rayları gibi tüm yeni veya mevcut sistem donanımıyla uyumlu olduğundan emin olun.
Sıcaklık Toleransı : Çoğu PLC, 0 ila 60°C aralığında güvenli bir şekilde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak bazı özel PLC modelleri aşırı sıcaklıklarda çalışabilir; bu, alışılmadık derecede sıcak veya soğuk üretim koşullarına sahip tesisler için önemlidir.
Bellek : Bir PLC, otomatikleştirmek istediği işlemleri gerçekleştirmek için yeterli ROM ve RAM’e ihtiyaç duyar. Denetleyici, işletim sistemini ve talimatlarını depolamak için ROM’u ve işlevlerini yerine getirmek için RAM’i kullanır.
Bağlantı : PLC’nizin yeterli giriş ve çıkış bağlantı noktasına sahip olduğundan ve sisteminizin ihtiyaç duyduğu çevre birimlerine bağlanabildiğinden emin olun.
Analog I/O : PLC’ler öncelikle ayrık işlevler için kullanılsa da, bazı modellerde sürekli değişken süreçleri kontrol edebilen analog girişler ve çıkışlar da bulunur.
PLC Ürünlerinin Avantajları Nelerdir
PLC’ler, onlarca yıldır endüstriyel makine tasarımının ayrılmaz bir parçası olmuştur. PLC’leri bu kadar popüler bir seçim haline getiren faydaları nelerdir ?
- PLC programlama çok sezgiseldir. Programlama dilleri diğer endüstriyel kontrol sistemlerine kıyasla basittir, bu da PLC’leri karmaşıklığı ve maliyeti en aza indirmek isteyen şirketler için ideal kılar.
- PLC’ler, yıllarca süren test ve analizlerle desteklenen olgun teknolojilerdir. Birçok farklı PLC türü hakkında sağlam araştırmalar ve bunların nasıl programlanacağı ve entegre edileceği hakkında kapsamlı öğreticiler bulmak kolaydır.
- PLC’ler, küçük işletmelerin ve yeni başlayanların sıklıkla kullandığı son derece uygun fiyatlı birçok temel model de dahil olmak üzere çeşitli fiyat aralıklarında mevcuttur.
- PLC’ler son derece çok yönlüdür ve çoğu PLC modeli, çok çeşitli süreçleri ve sistemleri kontrol etmek için uygundur.
- PLC’ler saf katı hal cihazlarıdır, yani hareketli parçaları yoktur. Bu, onları son derece güvenilir ve birçok endüstriyel tesisin zorlu koşullarında daha uzun süre çalışmalarını sağlar.
- PLC’lerin görece az bileşeni vardır, bu da sorun gidermeyi kolaylaştırır ve bakım kesintilerini azaltır.
- PLC’ler verimlidir ve fazla elektrik enerjisi kullanmazlar. Bu, enerji tasarrufuna yardımcı olur ve kablolama sorunlarını basitleştirebilir.
PLC ürünlerimiz için tıklayınız.