Elektrik havai hatlarındaki kapasitif gücü kompanze eden yüklere şönt reaktör denir. Şönt reaktör hava hatta kesiciler ile bağlanabildiği gibi doğrudan da bağlanabilir. Endüktif yük üretir ve hatta oluşan kapasitif reaktif gücü tüketerek denge sağlar. Şebekede bulunan kapasitif yük şebekeye enerji verir, şönt reaktör ise şebekedeki enerjiyi çeker.
Kapasitif yükler enerjiyi çekerken de bu reaktör şebekeye enerjiyi verir. Aynı zamanda şebekedeki güç durumuna bağlı olarak kesici ile devreye alınabilir ya da çıkartılabilir. Bu reaktör şebekeye de paralel bir şekilde bağlanır. Bu reaktörde tek sargı bulunur bu nedenle birincil sargının magnetomotive kuvveti eşittir ikaz magnetomotive kuvveti demek mümkündür.
Genelde şönt reaktör yüksek gerilim hatlarındaki iki bitiş noktasına yerleştirilir. Ayrıca nominal hat geriliminin açılması durumunu göz önünde bulundurularak güç seçimi yapılır. İki bitiş noktasına yerleştirilmesindeki sebep ise hangi uçta enerji olduğu konusundaki belirsizliktir.
Şönt Reaktör Ne İşe Yarar?
İşletmelerde elektronik komponentlerin sayısı sürekli olarak arttığından şebekeden endüktif-reaktif güç çeken şönt reaktör kullanılması gerekmektedir. İşletmelerdeki yük profili farklılık gösterdiğinden seçilecek olan bu reaktörün çeşidi de ona göre olmalıdır. Bu reaktörler genellikle kapasitif etkisi altında olan işletmelerde kapasitif enerjinin yok edilmesi için kullanılır. Ayrıca kompanzasyonun dengelenmesi için endüktif yük üretip sisteme yardımcı da olur. İşletmeler kendi yük profillerine göre şönt reaktör seçimi yaparlar.
Şönt Reaktör Özellikleri Nelerdir?
Soğutma: Şönt reaktörde soğutma sistemi Oil Natural Air Natural (ONAN) sistemidir ve soğutma için yeterli görülmektedir. Koruma ve Ölçümleri: Yağ tankındaki basıncın kontrol edilmesi için basınç emniyet valfinin kullanılması gerekir. Yağ sıcaklığı ise buchholz rölesi ile kontrol edilir. Şönt reaktörün içindeki nemin kontrol edilmesi ve gözlenmesi için de silikajel kullanılır. Ayrıca yağ sıcaklıkları ve sargı sıcaklıkları da sensörler yardımı ile kolay bir şekilde ölçülebilir.
Çeşitleri: Yağlı ve kuru olmak üzere iki tipte şönt reaktör vardır. Kuru tipin bakımı kolaydır ve hava çekirdeği kullanılır. Bu nedenle daha az kayba sahiptir fakat yalnızca düşük güçteki reaktörde kullanılabilirler. Kuru tip reaktör 34,5Kv gerilime kadar kullanılabilir. Yağlı tip reaktörde ise demir çekirdek yağın içinde olur ve kayıpları da kuru tip reaktöre göre daha fazladır. Fakat yağlı tip şönt reaktör yüksek güçte olan reaktörlerde de kullanılabilir.
Şönt Reaktör Kullanım Alanları
Bu reaktörler yüksek güç ile voltaj sistemlerinde açma ve kapama işlemi için kullanılmaktadır. Açma kapama esnasında oluşan geçici gerilimler aşırı seviyelere yükselir bu nedenle de zarar görmemeleri için RC filtreler ile kullanılır. Bu reaktör kullanım alanları şu şekildedir:
Demiryolu tesisleri, baz istasyonları
DC sürücülerin ağırlıklı olduğu tüm tesisler ve uzun yeraltı kablo hatları
Yarı iletken bulunduran güç elektroniği cihazları
Uzun iletim hatlarından beslenen tüm verici sistemleri
Floresan ve LED aydınlatmanın çok olduğu mağazalar, hastane ve laboratuvarlar
Uzun enerjili iletim kablolarının olduğu tüketici tesisleri
Şönt Reaktör Kullanmanın Avantajları Nelerdir?
Şönt reaktörler herhangi bir bakım gerektirmediğinden ve buna göre dizayn edildiğinden işletmeler için oldukça avantajlıdır. Sınırlanmış sıcaklık yükselmesi olduğu için daha uzun ömürlüdür ve işletmeye maksimum verimlilik sağlar.
Yüksek kısa devre kuvvetlerine karşı mekanik dayanımı vardır ve kirlilik olan bölgelerde de üstün koruma özellikleri vardır. İşletmenin özelliklerine ve yük profiline göre monofaze şönt reaktörü, trifaze şönt reaktörü ya da trifaze şönt – endüktif yük reaktörü çeşitlerinden biri seçilebilir.
Şönt Reaktör Seçimi Nasıl Olmalıdır?
İşletmelerin ne kadar büyük olduğuna ya da yük profiline göre kullanılacak olan şönt reaktör büyüklüğünün değiştiği bilinmektedir. Bu nedenle de şönt reaktör seçerken dikkat edilmesi gereken unsurlar vardır. Şönt reaktör seçimi yapılırken işletmenin doğru bir şekilde analiz edilmesi ve ölçümlerinin yapılması gerekir.
Sonrasında da tüm maliyetler göz önünde bulundurulmalı ve işletmeye her açıdan uygun olan şönt reaktör seçilmelidir. İşletmenin kapasitif yükleri devredeyken elektrik sayacının menüsüne girilmeli ve 8.8.0 endeks alınmalıdır. Örneğin tasarruflu olan lambalar, UPS ya da LED aydınlatmalar gibi. Sonra 1-2 sata geçince yeniden endeks alınmalı ve arada çıkan fark da sayaç çarpım oranı ile çarpılmalıdır. Bu sayede ihtiyaç duyulan şönt reaktör gücü belirlenmiş olur.
Şönt Reaktörlerimiz için tıklayın.
İlginizi çekebilir : Sürücü(inverter) nedir ?
Twitter Adresimiz İçin Tıklayınız
Facebook Adresimiz İçin Tıklayınız